2023 Yılı Şubat ayında gerçekleşen toplam 24.114 GWh elektrik üretiminin %82,29’u serbest üretim şirketleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Serbest üretim şirketlerinin üretimdeki payı, bir önceki aya göre 1,75 puan azalmıştır, geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre ise 0,28 puan düşüş göstermiştir.
Serbest üretim şirketlerini %12,09 oran ile EÜAŞ santralleri ve %4,75 oran ile Lisanssız santraller izlemektedir. Toplam üretimin %0,82’si İşletme Hakkı Devredilen Santraller, %0,05’i ise Yap-İşlet-Devret santralleri tarafından üretilmiştir[1].
Gerçekleşen elektrik üretimi kaynak bakımından incelendiğinde ise, 2023 Şubat ayında toplam üretimin %27,9’unun doğalgaz ve LNG santralleri tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Barajlı hidroelektrik santraller, ilgili ayda toplam üretimin %7,3’ünü karşılarken, akarsu tipi hidroelektrik santraller ise %2,7 oranıyla üretime katkıda bulunmuştur. İthal kömür santralleri Şubat ayında toplam üretimin %23,4’ünü karşılarken, yerli kömür santralleri ise %15 oranında katkı sağlamıştır. Yenilenebilir enerji santrallerinden rüzgâr enerjisi santralleri toplam üretime %11,8 jeotermal ve güneş enerjisi santralleri[2] ise toplam %9,2 oranında katkıda bulunmuştur. Diğer termik santrallerin[3] üretimdeki payı ise %2,8 olarak gerçekleşmiştir.
TEİAŞ tarafından yayımlanan üretim verilerine göre, 2023 Şubat ayında termik santrallerin gerçekleşen toplam üretimdeki payı %68,99 olarak kaydedilmiştir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektrik üretiminin payı ise %31,01 olarak gerçekleşmiştir[4].
2022 yılı Şubat ayında 1.404,50 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama piyasa takas fiyatı (PTF), 2023 yılı Şubat ayında, bir önceki yıla göre %99,6 oranında artarak 2.802,71 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki aya göre (3.431,49 TL/MWh) %18,3 oranında azalış göstermiştir.
Şubat 2023’te en yüksek günlük ortalama piyasa takas fiyatı 1 Şubat Çarşamba günü 3.361,58 TL/MWh olarak gerçekleşirken en düşük günlük ortalama PTF ise 26 Şubat Pazar günü 1.048,14 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Piyasa takas fiyatları saatlik bazda incelendiğinde ise, en yüksek PTF değerinin 1 Şubat Çarşamba günü saat 09:00’da 3.650 TL/MWh, en düşük PTF değerinin ise 26 Şubat Pazar günü saat 12:00’da 0,00 TL/MWh olarak gerçekleştiği görülmektedir.
2023 yılı Şubat ayında pik saatlerde[5] 3.681,65 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki ayın pik saatler ortalaması olan 4.204,25 TL/MWh’lik değere göre %12,4 oranında azalmıştır[6].
2022 yılı Şubat ayında pik dışı (off-peak) saatlerin PTF değeri ortalama 1.081,67 TL/MWh iken, bu değer 2023 yılı Şubat ayında %192,0 oranında bir artış kaydetmiş ve 3.158,37 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir.
2022 yılı Şubat ayı içerisinde toplam 25.833 GWh olan elektrik talebi, 2023 yılı Şubat ayında bir önceki yıla göre %5,31 oranında düşüş göstererek, 24.461 GWh değerine ulaşmıştır[7]. 2022 yılı Şubat ayında 38.117 MWh olarak ölçülen saatlik ortalama talep, 2023 yılı Şubat ayında 36.401 MWh olarak gerçekleşmiştir.
2023 yılı Ocak ayı sonunda 104.013 MW olan toplam kurulu güç değeri 120,8 MW’lık artışla 2023 yılı Şubat ayı sonunda 104.134 MW olarak kaydedilmiştir.
Toplam kurulu gücün %68,0’lik (70.838 MW) kısmını serbest üretim şirketleri oluştururken, EÜAŞ santrallerinin toplam kurulu güçteki payı %20,2 (20.995 MW) seviyesindedir[8]. Yap işlet devret santralleri %0,1’lik (116 MW), işletme hakkı devredilen santraller %3,1’lik (3,275 MW) bir orana sahiptir. Lisanssız santrallerin toplam kurulu güç içindeki payı da %8,6 (8.910 MW) olarak kaydedilmiştir.
2023 yılı Şubat ayı sonunda oluşan toplam kurulu gücün %24,4’lük kısmı (25.359 MW) doğalgaz ve LNG yakıt tipi santralleri ile karşılanırken, %22,4’lük kısmı (23.275 MW) barajlı hidrolik santraller tarafından karşılanmaktadır. Bu yakıt tiplerini %11,0’lık (11.437 MW) oran ile yerli kömür[9] santralleri ve %10,0’luk oran (10.374 MW) ile ithal kömür santralleri izlemektedir. Akarsu tipi hidrolik santraller %8,0’lik bir orana (8.296 MW) sahipken, rüzgâr santralleri toplam kurulu gücün %11,0’lik bir kısmını (11.405 MW) oluşturmaktadır[10]. Toplam kurulu gücün %9,3’lük kısmı (9.691 MW) güneş enerjisi santralleri, %1,6’lık kısmı (1.691 MW) jeotermal enerji santrallerinden oluşurken, %2,5’lik kısmı (2.601 MW) ise diğer termik santraller[11] tarafından oluşturulmaktadır.
2022 yılı Şubat ayında 5,972 milyar m3 olarak kaydedilen toplam doğalgaz tüketimi, 2023 yılı Şubat ayının aynı döneminde %2,0 oranında bir düşüş ile 5,855 milyar m3 olarak gerçekleşmiştir. Elektrik santrallerinde tüketilen doğal gaz miktarı 2022 yılı Şubat ayında 0,841 milyar m3 iken bu miktar, 2023 yılının aynı döneminde %26,8 oranında artarak 1,067 milyar m3 olarak kaydedilmiştir[12]. Elektrik santrallerinde tüketilen doğalgaz miktarının toplam doğalgaz tüketimine oranı 2022 yılı Şubat ayında 14,1 iken, bu oran 2023 Şubat ayında %18,2 olarak gerçekleşmiştir. [13]
[1] Veriler Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı Kamusal Raporlardan alınmıştır.
[2] Jeotermal ve Güneş enerjisi santralleri “Diğer Yenilenebilir” olarak sınıflandırılmıştır.
[3] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[4] 2023 Şubat verileri Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı 28 Şubat 2023 tarihli Kamusal Rapordan alınmıştır.
[5] Pik saatler 08:00-20:00 arasındaki saatleri, pik dışı saatler ise 20:00-08:00 arasındaki saatleri ifade eder.
[6] Gün Öncesi Piyasası ortalama elektrik fiyatları hesaplamalarında kaynak olarak Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. Piyasa Gelişim Raporları PTF ortalamaları kullanılmaktadır.
[7] 2022 ve 2023 yılları için saatlik veriler YTBS Genel Günlük İşletme Neticesi Raporları’ndan alınmıştır.
[8] Kaynak olarak TEİAŞ tarafından yayımlanan 28 Şubat 2023 tarihli Genel Günlük İşletme Neticesi raporu kullanılmaktadır.
[9] Taş kömürü, linyit ve asfaltit santralleri yerli kömür santrali olarak sınıflandırılmaktadır.
[10] Akarsu tipi hidrolik santrallere lisanssız hidrolik santraller de dahildir.
[11] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik, kojenerasyon ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[12] 2022 yılı Şubat ayı Elektrik üretimi için tüketilen toplam doğal gaz miktarı, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü raporlarından alınmaktadır.
[13] 2023 yılı Şubat için en son 26 Şubat verisi yayınlanmıştır. Bu sebeple artış oranları hesaplanırken 2022 Şubat ayının da 26 günlük verisi kullanılmıştır.
