Yenilenebilir enerjiye erişimi geliştirmek ve bunu sürdürülebilir kılmak için yenilik kaçınılmaz. Artık Türkçe’ye de yerleşmiş olan “İnovasyon” kelimesi yenilikçilik ya da yenilik kavramları yerine kullanılıyor; hem yeni bir sonucu hem de tüm bu süreci ifade ediyor. Peki bu kapsamlı ifadeye nasıl ivme kazandırılabilir? The Guardian gazetesinin sosyal medya üzerinden gerçekleştirdiği soru & cevap oturumunda, uzmanlar enerji sektöründe inovasyonu harekete geçirecek 9 yeni fikir sunuyor:*
1. Araştırma ve Geliştirmeye Kamu Parası Yatırın-Ilmi Granoff, Yeşil Büyüme (Green Growth) Başkanı, Deniz Ötesi Kalkınma Enstitüsü, Londra, İngiltere @theilmatic
“Makro seviyede kamu sektörü ARGE için çok az para harcamakta. 60’larda enerji alanında ARGE’ye kamu yatırımı yapma konusunda çok büyük gelişme kaydettik fakat bu ilerleme giderek azaldı ve bu durum sadece ABD’ye özgü bir durum değil. Fakat işte asıl bu alanda daha büyük atılımlara ihtiyacımız var.”
2. Tabandan Gelen Yenilikçilere Destek Verin-Michael O. Oluwagbemi, Kurucu Ortak / Yönetici, Wennovation Hub, Lagos, Nigeria, @busanga
“Geleneksel ortamlardaki araştırmaların çok büyük bir kısmı boşuna yapılıyor. En pratik yenilikler garajlarda, yurt odalarında ve ortak çalışma alanlarında gerçekleşmekte. Bahsi geçen bu kitle kaynaklı yenilikçiler hem kamu hem de özel sektörden daha fazla desteği hak etmekte. Kuluçka modellerinin (doğal olarak) sıkı taraftarıyım. Destekleyici bir model, yenilikçiler başarısız olsa dahil gelişmekte- yani başarısız olurken bazı şeyleri başarmakta. Devletten destek beklemektense tamamen özel sektörle (melek yatırımcılarla) yürütülebilecek inanılmaz bir model.“
3. Uyum Sağlaması İçin İnsanlığa Güvenin-Marco Giani, Proje Portföyü Ve Yeni İş Modelleri Başkanı, Yenilik Ve Sürdürülebilirlik Birimi, Enel, Rome, Italy, @EnelGroup
“İnovasyon tartışmalarında insanlığın geleceği konusunda olumlu bir görüşe sahip olmak önemlidir. Kaynaklar sonsuz değildir ve insanlığın uyum sağlama ve büyük problemlere çözüm bulma yeteneği geçmişte de kendini göstermiştir. Gerçek enerji işte bu tutumdur.
4. Sadece “İnek Öğrencilerin” İlgi Konusu Olmaktan Çıkarın-Klara Lindner, Müşteri Deneyimi Birimi Yöneticisi, Mobisol GmbH, Berlin, Germany,@klaralindner
“İleriye doğru bir adım için insanları enerji geleceğimiz konusunda heyecanlandırmalıyız. Bunu yapmak içinse konuyu sadece “inek öğrenciler” meselesi olmaktan çıkarmalı ve herkes için ilgi uyandıran bir konu haline getirmeliyiz. Bu noktadaki en büyük zorluk, meselelerin çözülmesi için uzun bir süre bu konunun mühendislere ve siyasetçilere bırakılmış olmasıdır. Enerjiyi daha somut hale getirmek için farklı disiplinleri dahil etmemiz gerekmektedir. Hikaye yazmakta, insanları güçlendirmekte veya oyun tasarlamakta iyi olan insanlara ihtiyacımız var. Büyüyen “solarpunk” topluluğu tarafından oluşturulan yeşil ütopyalar veya The Path to Luma adındaki, enerji tüketme alanları ve sebepleri hakkında oyuncuları düşünmeye iten ve oldukça beğeni gören küçük uygulamalar gibi başarı hikayeleri zaten bulunmakta.”
5. Fosil Yakıtlar İçin Destekleri Kaldırın-John O’Brien, İklim Değişikliği Konusunda Bölgesel Teknik Danışman, UNDP, Istanbul, Turkey, @johnobrien98
Sürdürülebilir enerjide yenilik ve yatırımı teşvik edebilmek için yapabileceğimiz en önemli şey, OECD tarafından küresel çapta yıllık 200 milyar dolar civarına vardığı tahmin edilen fosil yakıt desteğini kaldırmaktır. Fosil yakıtların kaldırılması, enerji sektöründeki yenilikleri destekleyecek büyük bir teşvik olacaktır.
6. Kamu Hizmeti Konusunda Geleneksel Düşünme Şekline Meydan Okuyun-Ilmi Granoff
Enerji sektöründe gerçekleşmesi gereken en büyük yenilik kamu hizmetlerinin yapılandırılma şekli ile ilgilidir. Bu, farklı mevcut fiziksel teknolojilere cevap verebilecek kamu politikası yeniliği anlamına gelmektedir.
7. Ödüller Teşvik Etmeye Yardımcı Olur Ama Ölçeklendirmeye Değil-Gregory Nemet, Kamu Yönetimi Ve Çevre Çalışmaları Profesörü, Nelson Çevre Çalışmaları Enstitüsü, Wisconsin Üniversitesi, Madison, USA
Ödüller yatırımcılar için potansiyel inovasyonları belirlemek için önemlidir. Bir inovasyon ödül kazandıktan sonra veya son aşamaya kalınca yatırımcı bulup şirketi bir sonraki aşamaya taşınma olasılığı çok daha yüksek olur. Dikkat çekme ve aynı zamanda ağ oluşturma faydaları da bulunmaktadır. 1700’lerde boylamları hesaplayabilen alette olduğu gibi yenilik ödüllerinin eskiden daha büyük amaçları vardı. Ödül kazanıldıktan sonra, yenilikçi ödülünü alır ve buluş kamu malı olurdu. Artık ödüller bu şekilde olmuyor. Onun yerine patent alınıyor ve 20 senelik tekel yaratıyorlar. İcat geliştirmek için güzel bir teşvik yöntemi fakat geniş kapsamlı kullanımı için öyle değil.
8. İnovasyonu Örneklerinden Öğrenin-Gregory Nemet
Gelişmekte olan ülkelerde sıklıkla kullanılan “Cookstove – Temiz Enerji ile Fırın Uygulamaları” evrimine bakarak birçok şey öğrenilebilir. İlk çabaların çoğu önce etkinlik, sonra da maliyet açısından tasarlanmıştır. Fakat asıl işe yarayan yaklaşım, kullanıcıları dikkate almaktır (insanlar nasıl ve ne pişiriyor), böylece yerel koşullara göre gerekli değişiklikler yapmak mümkün olmuştur. Bir sonraki zorluk ise yerel koşullara göre özel üretim yaparken, boyutun ve faydalarının nasıl sağlanacağını saptamaktır. Bu örnekte çok fazla başarısızlık da olabilir ama aynı zamanda çıkarılabilecek bazı dersler de bulunmaktadır.
9. Risk Alın-Ilmi Granoff
İnovasyonu teşvik etmekteki en büyük zorluk, bizim gelişme yolundaki zorluklara karşı yaklaşımımızın risk almaya oldukça karşı olmasıdır. Yenilik hem sık başarısızlık (deneme ve yanılma) hem de uzun vadeli görüş gerektirir. Biz gelişim için harcanan her kuruşun hemen sonuçlarını görmek isterken bu anlayış, sorunlara olan yaklaşımımızı tekrar değerlendirmek için çok kısıtlayıcı olabilmektedir. Risk karşıtı bu yaklaşım, yeniliğin büyük risk / büyük kazanç yapısını karşılama konusunda zorluk yaratmaktadır.
*”Bu yazı Enerji Panorama dergisinin Temmuz 2016 tarihli sayısı için özel hazırlanmış ve yayınlanmıştır. Yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Türkiye Enerji Vakfı’na aittir. Tekrar yayınlanması halinde kaynak gösterilerek bu sayfaya aktif bağlantı sağlanması zorunludur.”
–Innovation is essential to improving access to renewable energy, but how can it be accelerated? An expert panel made these suggestions in a live online Q&A*
